بازرسان شرکت تعاونی

بازرسان رکن دیگری از ارکان سه گانه شرکت تعاونی اند. تعداد بازرسان را که ممکن است یک نفر یا بیشتر باشد ، اساسنامه تعیین می کند. بازرس یا بازرسان برای مدت یک سال مالی انتخاب می شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است. مجمع عمومی عادی بازرس یا بازرسان را انتخاب می کند ، ولی اولین بازرس یا بازرسان را مجمعی که با حضور داوطلبان عضویت در بدو تاسیس شرکت تعاونی تحت عنوان " اولین مجمع عمومی عادی " تشکیل می شود ، انتخاب می کند . علاوه بر اشخاص حقیقی ، اشخاص حقوقی نیز می توانند به سمت بازرسی انتخاب شوند ، همچنین هیئت بازرسی اتحادیه ها نیز می تواند به تقاضای مجمع عمومی شرکت تعاونی عضو واتحادیه و با تصویب مجمع عمومی اتحادیه ، وظایف بازرسی آن شرکت را انجام دهد. در قانون و نمونه اساسنامه به لزوم انتخاب بازرسان از بین اعضای شرکت تعاونی اشاره نشده است ؛ بنابراین بازرس یا بازرسان را می توان از بین اعضا یا خارج از آن ها انتخاب کرد. 
ماده 38 قانون بخش تعاونی شرایطی را برای اعضای هیئت مدیره ، مدیر عامل و بازرسان تعاونی ها لازم مقرر می دارد. این شرایط که می توان آن ها را به ایجابی و سلبی تقسیم کرد ، از این قرارند :
الف ) شرایط ایجابی 
1. داشتن تابعیت ایران ؛
2. ایمان و تعهد عملی به اسلام ( در تعاونی های متشکل از اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی ، تعهد عملی به دین خود ) ؛ 
3. داشتن اطلاعات یا تجربه لازم برای عمل به وظایف ، متناسب با تعاونی مربوط ؛
ب) شرایط سلبی 
1. عدم ممنوعیت قانونی و عدم حجر ؛
2. عدم عضویت در گروه های محارب؛
3. عدم سابقه محکومیت به ارتکاب جرایم بر ضد امنیت و جعل اسناد ؛
4. عدم سابقه محکومیت به سبب ارتشا ، اختلاس ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت ، تدلیس، تصرف غیر قانونی در اموال دولتی و ورشکستگی به تقصیر 
شرکت تعاونی علاوه بر بازرس یا بازرسان اصلی ، بازرس یا بازرسان علی البدل نیز دارد. در این باره بیان صریحی در قانون و نمونه اساسنامه وجود ندارد ، ولی این مطلب از تبصره یک ماده 40 قانون بخش تعاونی که هیئت مدیره را مکلف می کند در فقدان بازرس اصلی از بازرس یا بازرسان علی البدل دعوت کند ، مستفاد می شود. 
به موجب تبصره مذکور در صورت فوت یا ممنوعیت قانونی یا استعفای بازرس یا بازرسان اصلی هیئت مدیره مکلف است ظرف ده روز بازرس یا بازرسان علی البدل را – به ترتیب دارندگان آرای بیشتر – برای بقیه مدت دعوت کند تا به جانشینی آن ها و به عنوان بازرس اصلی وظایف مربوط را بر عهده بگیرند. 
بازرسان با رای کتبی ( با ورقه ) و با اکثریت نسبی انتخاب می شوند. حائزان اکثریت بعد از بازرس یا بازرسان اصلی ، به ترتیب آرای بیشتر ، بازرس علی البدل شناخته می شوند. نمونه اساسنامه می گوید : تعداد بازرسان اصلی باید عدد فرد ، مثلاَ یک یا سه نفر باشد. 
در مورد عزل بازرسان ، قانون بخش تعاونی ساکت است و در دیگر مقررات و نمونه اساسنامه نیز در این باره بیانی دیده نمی شود . می توان گفت همان طور که انتخاب بازرسان بر عهده مجمع عمومی عادی است ، عزل بازرسان نیز بر عهده آن خواهد بود ؛ ولی لازم است مجمع به جای بازرس یا بازرسان عزل شده بازرس یا بازرسان دیگری را انتخاب کند. 
درباره مرجع قبول استعفای بازرس ، قانون بخش تعاونی و نیز نمونه اساسنامه بیانی ندارد ، ولی می توان گفت قبول استعفای بازرس یا بازرسان نیز بر عهده مجمع عمومی عادی است که ضمن قبول استعفا بازرس یا بازرسان جدید را نیز انتخاب می کند. ممکن است مدت ماموریت بازرس یا بازرسان مقتضی شود در حالی که هنوز بازرس یا بازرسان جدید انتخاب نشده باشند ، در قانون بخش تعاونی مقرراتی در خصوص اینکه بازرس یا بازرسان قبلی تا انتخاب جانشین باید به انجام وظایف بازرسی ادامه دهند وجود ندارد ؛ اما نمونه اساسنامه می گوید تا زمانی که بازرس یا بازرسان جدید انتخاب نشده و سمت بازرسی را قبول نکرده باشند ، بازرس یا بازرسان قبلی کماکان مسئولیت بازرسی را به عهده خواهند داشت. 
به تجویز تبصره 2 ماده 40 قانون بخش تعاونی ، بازرس حق الزحمه و پاداش دریافت می کند. حق الزحمه و پاداش بازرس یا بازرسان با تصویب مجمع عمومی عادی تعیین می شود. به نظر می رسد که این پاداش غیر از پاداش مقرر در بند 4 ماده 25 قانون بخش تعاونی باشد ، زیرا پاداش اولی را قانون اختصاصاَ برای بازرس مقرر کرده است ؛ ولی پاداش اخیر درصدی از سود خالص سالانه شرکت تعاونی است که با تصویب مجمع عمومی عادی ، برای پاداش اعضا ، کارکنان ، مدیران و بازرسان تخصیص داده می شود.

ثبت شرکت فکر برتر - https://companyregister.ir