منظور از سهام موسس و ممتاز چیست ؟

سهام جمع سهم است به معنای برگ رسید و به مبلغی از سرمایه یک کارخانه یا شرکت گفته می شود. سهم به معنای بهره، نصیب و حظ آمده است. سهام به معنای حصه مشارکت در هر نوع مشارکت و دارایی مشترک گفته می شود و همچنین به معنی حصه شریک در مال مشترک و سندی است که حکایت از مالکیت حصه معین در شرکت تجاری به نام شرکت سهامی کند و صاحب سهم از تمام مزایای مقرر در اساسنامه شرکت استفاده می کند. 
انواع سهام عبارت است از : سهام بانام ، سهام بی نام ، سهام موسس یا انتفاعی ، سهام ممتاز

• سهام موسس

اگرچه قانون صراحتاَ این سهم را قید نکرده اما در بند 7 ماده 9 لایحه در طرح اعلامیه پذیره نویسی ، به این گونه سهام اشاره شده است. این سهم ، مزیت قایب نقل و انتقالی است که صاحب آن به دلیل ارائه خدمت در تاسیس شرکت از قسمتی از منافع شرکت سود می برد و یا اینکه در هنگام تصفیه شرکت از قسمتی از دارایی اضافه بر سرمایه خود بهره مند می شود. به عنوان مثال می توان پیش بینی نمود موسسین دو برابر دیگران سود ببرند. البته به عقیده برخی در حقوق ما سهام موسس پیش بینی نشده است. 
گزارش توجیهی سهام موسس، توسط موسسین تنظیم و به مجمع عمومی موسس تقدیم می شود. تصویب سهام موسس با مجمع عمومی موسس می باشد. 
به موجب ماده 93 لایحه قانون تجارت ، " در هر موقعی که مجمع عمومی صاحبان سهام بخواهد در حقوق نوع مخصوصی از سهام شرکت تغییر بدهد، تصمیم مجمع ، قطعی نخواهد بود مگر بعد از آنکه دارندگان اینگونه سهام در جلسه خاصی آن تصمیم را تصویب کنند و برای آنکه تصمیم جلسه خاص مذکور معتبر باشد باید دارندگان لااقل نصف اینگونه سهام در جلسه حاضر باشند و اگر در این دعوت این حد نصاب حاصل نشود در دعوت دوم، حضور دارندگان اقلاَ یک سوم اینگونه سهامی کافی خواهد بود. تصمیمات همواره به اکثریت دو سوم آرا معتبر خواهد بود ". 
مثلاَ اگر دارندگان سهام موسس بخواهند مزایای خود را افزایش دهند و اعلام کنند پس از انحلال شرکت به جای 10 درصد، 20 درصد از دارایی شرکت متعلق به ما خواهد بود، باید ابتدا صاحبان سهام موسس در جلسه ای تصمیم به تغییر مزایا را تصویب کنند. در دعوت اول، دارندگان حداقل نصف سهام موسس و در دعوت دوم، دارندگان حداقل یک سوم سهام موسس باید حاضر شوند و تصمیمات نیز با اکثریت دو سوم آرای حاضر در جلسه رسمی معتبر است. پس از آن مجمع عمومی فوق العاده دعوت و این مجمع تصمیم دارندگان سهام موسس را رد یا تایید می کند.

• سهام ممتاز

سهام ممتاز در مقابل سهام عادی قرار می گیرد. مثلاَ شرکت در اساسنامه خود متذکر می شود، کسانی که دارای این گونه سهام هستند دو برابر دیگران حق رای دارند یا این که دو برابر دیگران از سرمایه شرکت سود می برند. در مصادیق سهام ممتاز و موسس تفاوتی نیست اما سهام موسس فقط مخصوص موسسین است. مزایای سهام ممتاز، ارزش واقعی سهام است نه اسمی. 
سهام ممتاز استثنایی بر اصل نسبی بودن حق رای می باشد، زیرا طبق این اصل هر سهامداری که سهم بیشتری دارد از حق رای بیشتری برخوردار است ولی ممکن است با وجود سهام ممتاز، شخصی که تعداد سهام کم تری دارد، نسبت به اشخاصی که سهام بیشتری دارند به دلیل داشتن حق رای دو برابر یا سه برابر ، از حق رای بیشتری برخوردار باشد. 
طبق ماده 42 لایحه، هم اساسنامه مستقلاَ می تواند این گونه سهام را ایجاد کند و هم مجمع عمومی فوق العاده . در صورت کافی نبودن سود شرکت، صاحبان سهام ممتاز در دریافت سود حق تقدم دارند. 
تغییر امتیاز سهام ممتاز با نظر مجمع عمومی فوق العاده به همراه موافقت دارندگان نصف بعلاوه یک سهام ممتاز امکان پذیر است. توجه شود با وجود ذینفع بودن صاحبان سهام ممتاز، حق رای صاحبان این گونه سهام در زمان تغییر سهام ممتاز از بین نمی رود. 
نکته : در صورتی که شرکت بخواهد در زمان تاسیس، سهام ممتاز داشته باشد باید در اظهارنامه و طرح اساسنامه تصریح و پس از آن در قالب اساسنامه به تصویب مجمع عمومی موسس برسد.

منظور از سهام موسس و ممتاز چیست ؟