اساسنامه شرکت تعاونی الزاماً باید حاوی چه نکاتی باشد؟

اساسنامه در اصطلاح حقوق تجارت به مجموعه ای از مقررات و دستور العمل هایی اطلاق می شود که طی انجام تشریفات قانونی و با آرای تعدادی از اعضای مصرّحه در قانون به تصویب عالی ترین تشکل قانونی صاحبان سهام شرکت، یعنی «مجمع عمومی» رسیده باشد.
• اساسنامه شرکت تعاونی ناگزیر باید حاوی چه نکاتی باشد؟
ماده 22 قانون شرکت های تعاونی مقرر می دارد :
« اساسنامه شرکت تعاونی » با توجه به مقررات این قانون ( قانون شرکت های تعاونی ) باید شامل نکات زیر باشد :
1- نام ( باقید کلمه تعاونی )
2- موضوع و حدود عملیات شرکت
3- شرایط عضویت، مقررات مربوط به قبول یا عدم قبولی عضویت، خروج از عضویت ( اخراج، استعفا، فوت یا ترک عضویت) ، حقوق و تعهدات اعضا، مسئولیت اعضاء
4- سرمایه و تعداد سهام اولیه، ارزش هر سهم، حداکثر تعداد و میزان سهامی که یک عضو ممکن است داشته باشد، بازپرداخت یا انتقال سهام، مقررات مربوط به وکالت یا نمایندگی از طرف عضو 
5- مقررات مربوط به مجامع عمومی و ضرب الاجل مربوط به دعوت مجامع و مقررات راجع به دستور جلسات و مجامع عمومی و حد نصاب برای تشکیل آن و فاصله بین دو جلسه 
6- اعضای هیات مدیره و بازرسان ( تعداد، نحوه انتخاب، وظایف، عزل و استعفا، فوت ) و مقررات مربوط به جلسات آنان و تعیین صاحبان امضای مجاز و حدود اختیارات و مسئولیت های آنان و همچنین تعیین مرجع تصمیم گیرنده برای افتتاح حساب بانکی و نحوه استفاده از وجوه زائد بر احتیاج شرکت
7- سال مالی، مقررات تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارش های هیات مدیره و بازرسان و طرح ها و برنامه ها، بودجه، مخارج و عملیات شرکت، حسابرسی شرکت
8- طرز عمل شرکت درباره ذخیره قانونی (غیر قابل تقسیم ) و سایر ذخایر
9- سود سالانه سهام و مازاد برگشتی
10- طرز عمل شرکت درباره زیان احتمالی 
11- چگونگی اعلام و آگهی تصمیمات شرکت به اعضاء
12- مقررات راجع به عضویت شرکت در سایر شرکت های تعاونی و اتحادیه های تعاونی 
13- مقررات مربوط به تغییر اساسنامه 
14- موارد انحلال و طرز تصفیه شرکت
15- امکان ادغام با شرکت تعاونی دیگر و ضوابط آن
16- سرمایه گذاری در موسسات تولیدی به منظور رفع نیازمندی های حرفه ای و شخصی با موافقت وزارت تعاون و (امور روستاها)
موارد گفته شده همه از موضوعات کلیدی و بحث انگیز هر شرکت تعاونی است؛ در ادامه به اجمال نسبت به هر یک از موارد مذکور توضیحاتی داده می شود.
• نام با قید کلمه تعاونی :
صفت مشخصه شرکت های تعاونی کلمه تعاونی است، فلذا کلیه شرکت های تعاونی، چنانچه طبق مقررات مربوط به قانون بخش تعاونی با مجوز وزارت تعاون تشکیل شوند، موظفند از کلمه تعاونی به طور اجباری استفاده کنند تا از دیگر شرکت های تحت قانون تجارت ( مانند شرکت های سهامی یا شرکت با مسئولیت محدود وغیره) متمایز شوند. اسم شرکت تعاونی البته با نوع حرفه صاحبان صنعت یا رسته ای که شرکت تعاونی را تشکیل می دهند باید همگن باشد؛ مانند شرکت تعاونی مسکن کارمندان فلان وزارتخانه یا شرکت تعاونی تولید کنندگان درب و پنجره آهنی یا شرکت تعاونی (کار) نقاشان ساختمان و غیره.
* نام شرکت های تعاونی باید فارسی و غیر فانتزی بوده سابقه ثبت در اداره ثبت شرکت ها را نداشته باشد؛ مرجع صدور نام برای شرکت های تعاونی اداره ثبت شرکت ها است.
• هدف :
هدف در شرکت تعاونی حصول به مقصود و رسیدن به منظورنهایی است که اعضاء باید آن را تعیین و در اساسنامه قید نمایند.
• موضوع :
موضوع شرکت های تعاونی با توجه به نوع شرکت متفاوت است؛ موضوع شرکت ممکن است تهیه و توزیع کالا، یا تولید کالا، یا اعطای وام و اعتبار یا تهیه مسکن و...باشد. موضوع شرکت باید قطعی و مشخص باشد؛ یعنی در اساسنامه می توان شرایط تعلیقی و مشروط برای اهداف و موضوعات شرکت قائل شد؛ مثلا در اساسنامه به طور قطعی قید کرد: تهیه مواد اولیه و ماشین آلات و ارائه خدمات و ساخت کارخانه و فروشگاه وشرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی...و در اساسنامه نمی توان قید کرد: در صورت امکان و برخورداری از منابع مالی کافی تهیه وخرید مواد اولیه؛ یا تهیه زمین و ساخت کارخانه در صورت افزایش سرمایه.
• نوع شرکت :
نوع شرکت تعاونی به تجویز ماده 5 قانون بخش تعاونی بایستی در اساسنامه قید شود. یعنی باید قید شود شرکت تعاونی از نوع کشاورزی و روستایی، مسکن، اعتبار و غیره است و با توجه به اینکه شرکت های تعاونی تولیدی و کارگری از مزایایی برخوردار شده اند باید این موضوع در اساسنامه قید گردد.
* ماده 5 قانون بخش تعاونی : اساسنامه هر یک از تعاونی ها باید با رعایت مقررات این قانون شامل نکات زیر باشد:
نام با قید کلمه تعاونی، هدف، موضوع، نوع، حوزه عملیات، مدت، مرکز اصلی عملیات و نشانی، میزان سرمایه، مقررات مربوط به عضو، ارکان، مقررات مالی و کار، انحلال و تصفیه
توضیح: تابعیت تعاونی ها باید ایرانی باشد.
• حوزه عملیات :
حوزه عملیات شرکت تعاونی می تواند یک محله، یک وزارتخانه، یک شهر، یک استان یا سراسر کشور باشد.حوزه عملیات یک شرکت تعاونی با توجه به نوع، تعداد اعضاء، احتیاجات و نوع خدمات و گستردگی کار و خواسته ی اعضاء طبق تصمیم مجمع عمومی صاحبان سهام تعیین می شود.
• مدت :
مدت فعالیت شرکت تعاونی، مانند هر شرکت تحت قانون تجارت، می تواند محدود به زمان معین، مانند 5 یا 10 سال باشد؛ همچنین مدت فعالیت می تواند نامحدود باشد (که در هر حال با تصمیم و مصوبه مجمع عمومی فوق العاده می توان شرکت را منحل کرد).
• مرکز اصلی عملیات و نشانی :
شرکت تعاونی، مانند کلیه شرکت های تجاری تحت قانون تجارت، دارای شخصیت حقوقی مستقل است و الزاماً باید دارای اقامتگاه قانونی باشد و اقامتگاه قانونی شرکت های تعاونی همان مرکز اصلی و نشانی شرکت است که در اساسنامه قید و به اداره ثبت شرکت ها اعلام و از طرف آن اداره در روزنامه رسمی جهت اطلاع عموم درج می شود.
• میزان سرمایه :
میزان سرمایه شرکت، اعم از نقدی و غیر نقدی (جنسی) جداگانه ولی به طور کامل باید در اساسنامه قید شود.شرکت های تعاونی بر اساس قانون شرکت های تعاونی دارای آورده غیر نقدی نبودند؛ لیکن طبق قانون بخش تعاونی داوطلبان تشکیل شرکت های تعاونی می توانند آورده غیر نقدی اعم از اموال منقول و غیر منقول خود را به عنوان سرمایه وارد شرکت کنند.
• مقررات مربوط به عضو :
شرایط عضویت اعضاء، ورود و خروج اعضاء، تعداد اعضاء و نحوه سرمایه گذاری هر یک از اعضاء در زمان تأسیس و هنگام افزایش سرمایه شرکت و مسائل دیگر می بایستی در اساسنامه قید گردد.
• ارکان :
ازارکان قید شده در ماده 5 قانون بخش تعاونی ارکان تصمیم گیری (مدیریت و بازرسی) شرکت تعاونی است. بالاترین مرجع تصمیم گیری شرکت تعاونی، مجمع عمومی است که از تجمع صاحبان سهام به وجود می آید؛ این مرجع جهت اداره تعاونی موظف است طبق اساسنامه هیات مدیره ای انتخاب کند.هیات مدیره به نوبه خود مدیرعامل شرکت را معین می کند و بازرس/ بازرسان شرکت تعاونی بر امر مدیریت و نحوه اداره و انطباق عمل اعضای هیات مدیره با مقررات و قوانین مربوط به شرکت های تعاونی نظارت می کنند.
• مقررات مالی و کار:
منظور از مقررات مالی، سال مالی، مقررات مربوط به تهیه و طرح و تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارش های هیات مدیره و بازرس/ بازرسان در مورد ترازنامه تنظیمی و تغییرات به عمل آمده در سرمایه و اعضاء تهیه و تنظیم و تصویب بودجه و ذخائر و مالیات و پرداخت سود سهام به شرکاء و نحوه حسابرسی در شرکت های تعاونی است.
• انحلال و تصفیه :
انحلال و تصفیه شرکت های تعاونی با توجه به عمومات قانون تجارت و آیین نامه اجرایی قانون بخش تعاونی به عمل می آید.
کلیه امور ثبتی و اداری خود را با اطمینان خاطر، به متخصصان متعهد و کاردان ثبت شرکت کارا بسپارید.
"آنچه در تخصص ماست جلب رضایت کامل متقاضیان با ارائه مناسب ترین خدمات است"

اساسنامه شرکت تعاونی