شرکت بامسئولیت محدود، به اصطلاح شرکت دوستانه و خانوادگی است که بیشتر بین افرادی که با هم دوست و روابط مالی دارند تشکیل می شود.
ماده 94 قانون تجارت، شرکت بامسئولیت را چنین تعریف کرده است :
" شرکت بامسئولیت محدود ، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود مسئول قروض و تعهدات شرکت است " .
به موجب ماده 104 ق.ت ، " شرکت با مسئولیت محدود به وسیله یک یا چند نفر مدیر موظف یا غیرموظف که از بین شرکا یا از خارج برای مدت محدود یا نامحدودی معین می شوند اداره می گردد . "
در این نوشتار به بررسی مسئولیت مدیران شرکت بامسئولیت محدود می پردازیم . پیش از هرچیز، لازم به یادآوری است :
- مدیران ممکن است یک یا چند نفر باشند.
- مدیران ممکن است از بین شرکا یا خارج انتخاب گردند.
- مدیران ممکن است موظف یا غیرموظف باشند.
- مدت خدمت مدیران ممکن است نامحدود یا محدود باشد اگر محدود باشد انتخاب مجدد به وسبله مجمع عمومی شرکا به عمل می آید.
مسئولیت مدیران شرکت بامسئولیت محدود
مدیران شرکت که اداره کنندگان شرکت بامسئولیت محدود محسوب می شوند به مانند وکیل برای شرکت عمل می نمایند یعنی تا حدودی که به ایشان اختیار داده شده است مجاز هستند و خارج از اختیارات داده شده مجاز به هیچ اقدامی ولو به نفع شرکت نمی باشند بنابراین وظیفه دارند رعایت مصلحت شرکت را بنمایند و در موعدی که معین شده حساب زمان تصدی خود را به شرکاء اعلام دارند حتی اگر در حدود اختیارات داده شده سوء استفاده نمایند یا سهل انگاری ، بی مبالاتی و بی احتیاطی آن ها موجب ورود خسارت به شرکت گردند، مسئول جبران خسارات وارده می باشند.
ماده 115 قانون تجارت مصوب 1311 حدود و ثغور مسئولیت را تعیین تکلیف نموده و می گوید :
" اشخاص ذیل کلاهبردار محسوب می شوند :
الف) موسسین و مدیرانی که برخلاف واقع پرداخت تمام سهم الشرکه ی نقدی و تقویم و تسلیم سهم الشرکه ی غیرنقدی را در اوراق و اسنادی که باید برای ثبت شرکت بدهند اظهار کرده باشند.
ب) کسانی که به وسیله متقلبانه سهم الشرکه غیرنقدی را بیش از قیمت واقعی آن تقویم کرده باشند.
ج) مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی مزور منافع موهومی را بین شرکاء تقسیم کنند ".
بنابراین دو نوع مسئولیت متوجه مدیران متخلف در شرکت بامسئولیت محدود است :
اول : مدیرانی که در اثر ارتکاب به عمل مجرمانه کلاهبرداری ، موجب ضرر و زیان شرکت گردیده اند که مسئولیت کیفری متوجه آن ها است که علاوه بر جبران خسارت مستوجب مجازات می باشند.
دوم : مدیرانی که بر اثر بی مبالاتی، سهل انگاری و بی توجهی موجب ضرر و زیان شرکت گردیده اند فقط مسئولیت مدنی متوجه آن ها است و ملزم به جبران خسارات وارده می شوند.
نکته : در شرکت بامسئولیت محدود مسئولیت فقط مختص به مدیران شرکت نمی باشد بلکه به مانند شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت های تعاونی که بازرس یا بازرسان دارای مسئولیت ناشی از قصور و اعمال مجرمانه خود هستند در شرکت های بامسئولیت محدود هیئت نظار وظایفی دارند که در صورت قصور مسئول اعمال و تقصیرات خود می باشند.
