بازرسان شرکت و وظایف و اختیارات آن ها
بازرس در هر شرکت سهامی کسی است که اختیار نظارت در اعمال هیات مدیره و تفتیش اعمال و دفاتر و حق هر گونه اظهار نظر در امور جاری و مالی شرکت دارد.
مطابق لایحه قانونی بازرس در شرکت های سهامی خاص می تواند از اعضاء شرکت باشد ولی در شرکت های سهامی عام از خارج انتخاب می شوند ولی کسانیکه از خارج انتخاب می شوند باید نام آنان در " فهرست رسمی بازرسان شرکت ها " که از طرف وزارت اقتصاد تهیه می شوند قید شده باشد.
به این ترتیب قانون خواسته است نظارت دولت را در شرکت های سهامی عام بوسیله تعیین بازرس برقرار سازد. ولی قهری است که چنین بازرسانی که اسامی آنان در فهرست مندرج است باید در اول بوسیله مجمع عمومی موسس و بعدها از طرف مجمع عمومی عادی انتخاب شوند.
علاوه بر این مجمع عمومی باید یک یا چند بازرس علی البدل نیز انتخاب کند تا در صورت معذوریت یا فوت یا استعفاء یا سلب شرایط یا عدم قبول سمت توسط بازرس یا بازرسان اصلی جهت انجام وظایف بازرسی دعوت شوند.
مجمع عمومی عادی همان طور که بازرس یا بازرسان را انتخاب می کند می تواند آن ها را عزل نماید ولی در این صورت باید جانشین آن ها را نیز انتخاب نماید و انتخاب مجدد بازرس یا بازرسان سابق بلامانع است.
- اشخاص ممنوع از انتخاب
مطابق ماده 148 لایحه قانونی اشخاص ذیل نمی توانند به سمت بازرسی شرکت سهامی انتخاب شوند :
1-اشخاص مذکور در ماده 111 این قانون
2- مدیران و مدیر عامل شرکت
3- اقرباء سببی یا نسبی مدیران و مدیر عامل تا درجه سوم از طبقه اول و دوم
4- هر شخصی که خود یا همسرش از اشخاص مذکور در بند 22 موظفاَ حقوق دریافت می دارد.
- وظایف و اختیارات بازرسان
وظایف بازرس یا بازرسان به موجب مقررات لایحه قانونی به شرح ذیل است :
1- ماده 1477 – بازرس یا بازرسان علاوه بر وظایفی که در سایر مواد این قانون برای آنان مقرر شده است مکلفند درباره صحت و درستی صورت دارایی و صورت حساب دوره عملکرد و سود و زیان و ترازنامه ای که مدیران برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه می کنند و هم چنین درباره صحت مطالب و اطلاعاتی که مدیران در اختیار مجامع عمومی گذاشته اند اظهار نظر کنند. بازرسان باید اطمینان حاصل نمایند که حقوق صاحبان سهام در حدودی که قانون و اساسنامه شرکت تعیین کرده است بطور یکسان رعایت شده باشد و در صورتیکه مدیران اطلاعاتی برخلاف حقیقت در اختیار صاحبان سهام قرار دهند بازرسان مکلفند که مجمع عمومی را از آن آگاه سازند.
2- ماده 1499- بازرس یا بازرسان می توانند در هر موقع هر گونه رسیدگی و بازرسی لازم را انجام داده و اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به شرکت را مطالبه کرده و مورد رسیدگی قرار دهند . بازرس یا بازرسان می توانند به مسئولیت خود در انجام وظایفی که بر عهده دارند از نظر کارشناسان استفاده کنند به شرط آنکه آن را قبلاَ به شرکت معرفی کرده باشند. این کارشناسان در مواردی که بازرس تعیین می کند مانند خود بازرس حق هر گونه تحقیق و رسیدگی را خواهند داشت.
3- ماده 150- بازرس یا بازرسان موظفند با توجه به ماده 1488 این قانون گزارش جامعی راجع به وضع شرکت به مجمع عمومی تسلیم کنند. گزارش بازرسان باید لااقل ده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی عادی جهت مراجعه صاحبان سهام در مرکز شرکت آماده باشد.
تبصره – در صورتیکه شرکت بازرسان متعدد داشته باشد هر یک می توانند به تنهایی وظایف خود را انجام دهد. لیکن کلیه بازرسان باید گزارش واحدی تهیه کنند. در صورت وجود اختلاف نظر بین بازرسان موارد اختلاف با ذکر دلیل در گزارش قید خواهد شد.
4- ماده 1511- بازرس یا بازرسان در صورتی که هر گونه تخلف یا تقصیری در امور شرکت از ناحیه مدیران و مدیر عامل مشاهده کنند باید به اولین مجمع عمومی اطلاع دهند و در صورتیکه ضمن انجام ماموریت خود از وقوع جرمی مطلع شوند می بایست به مرجع قضایی صلاحیتدار اعلام نموده و نیز جریان را به اولین مجمع عمومی گزارش دهند.
- مسئولیت بازرسان
بازرس یا بازرسان با داشتن اختیارات و وظایف قانونی دارای مسئولیت هم می باشند. ماده 154 در این باره مقرر داشته است که :
" بازرس یا بازرسان در مقابل شرکت و اشخاص ثالث نسبت به تخلفاتی که در انجام وظایف خود مرتکب می شوند طبق قواعد عمومی مربوط به مسئولیت مدنی مسئول جبران خسارات وارده خواهند بود ".
مسلماَ علاوه بر مسئولیت مدنی اگر تخلف در انجام وظایف قانونی تعمدی و توام با معاونت یا شرکت در امور جزایی ارتکابی از طرف مدیر یا مدیران باشد مسئولیت کیفری نیز متوجه بازرس یا بازرسان خواهد بود.
بازرس یا بازرسان مثل مدیران نمی توانند در معاملاتی که با شرکت یا به حساب شرکت انجام می گیرد بطور مستقیم یا غیر مستقیم ذینفع باشند.
طبیعی است که مسئول خسارات وارده از این جهت نیز خواهند بود.
ثبت شرکت کارا ثبت - https://kararegister.com
میدان ونک، تقاطع ملاصدرا و کردستان، بن بست فرشید، پلاک 8، واحد 4
دفتر مرکزی: 02188880006
sabtkara@gmail.com
http://kararegister.com
